Mẹ Thánh Tê-rê-xa trong gia đình mình
Gia đình là nơi mà thánh nữ Tê-rê-xa được đến với sự sống và bước những bước đi đầu tiên. Chúng ta được gợi hứng trong việc tìm hiểu những gì mà chúng ta biết về ngài: môi trường, sứ mạng, con người và trình độ văn hóa. Cùng với sự đi xuống của gia đình: Thánh Tê-rê-xa sẽ có mặt trong sự phân tán và chia rẽ trong gia đình với việc bỏ lại sau lưng nơi ngài được sinh ra. Và sau đó, gia đình được khôi phục lại phần nào đó nhưng không còn như ngày nào nữa.
Gia đình của thánh Tê-rê-xa
1. Vào thời thánh Tê-rê-xa, tổ ấm gia đình là nơi mà ánh sáng và ngọn lửa được nhóm lên cho đời sống sinh hoạt gia đình (Covarrubias). Trong cái lạnh của Avila, bên cạnh ngọn lửa là điều thiết yếu cho đời sống, sự ấm cúng và tình cảm của con người liên kết và tái hợp các thành viên trong gia đình với nhau, một sự sống nhỏ được sinh ra và lớn lên tạo ra không gian và chất keo cho sự thân mật trong đời sống gia đình. Với chủ đề nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về những khía cạnh cần thiết của tổ ấm và gia đình nơi thánh Tê-rê-xa đã được sinh ra và lớn lên trong suốt 20 năm đầu đời của thánh nhân. Tổ ấm này được xây dựng trong khu dân cư Avila, cách bức tường phía nam không xa, và được mở rộng tới thị trấn Gotarrendura. Chúng ta đang nói đến ngôi nhà đô thị bên trong những bức tường của thành phố với ngôi nhà thôn dã trong một đất nước mở rộng.
2. Bên nội của gia đình Cepeda-Ahumada có nguồn gốc từ Toledo, nơi Don Alonso, cha của thánh nhân và ông nội ngài Don Juan Sanchez sinh sống. Bên ngoại thánh nhân có nguồn gốc từ Olmedo, nơi ông bà ngoại ngài là Juan de Ahumada và Teresa de lá Cuevas sinh sống. Bên ngoại thánh nhân chỉ biết đến bà mình là Teresa de lá Cuevas. Tuy nhiên, việc có nguồn gốc từ Toledo lại mang yếu tố quyết định nhất. Tại đó, ông bà và gia đình thánh nhân sống một cuộc sống của một gia đình Do Thái giáo- giống với cha của ngài. Chính vì điều này, gia đình ngài đã bị bắt cải đạo sang Công giáo vào cuối thế kỷ trước. Tại đây, việc buôn bán kinh doanh của gia đình ngày một phát đạt. Vào những thập niên cuối của thế kỷ 15, việc kinh doanh của gia đình được mở rộng cho tới Avila, nơi mà dần dần những người con của Juan Sanchez được biết đến như là “Những người xứ Toledo.” Don Alonso định cư tại Caldeandrin. Tại đây ông két hôn với Catalina del Peso, là người vợ đầu cùng xây dựng gia đình với ông vào năm 1505. Cùng với Catalina, họ chuyển tới sống tại Santo Domingo, ở “Nhà tiền tệ” là nơi mà thánh Tê-rê-xa sẽ được sinh ra.
3. Vào năm 1507, bà Dona Catalina qua đời. Một bầu khí của sự cô đơn và lạnh lẽo bao trùm lấy gia đình. Don Alonso đã cho tiến hành một sự kiểm kê “tài sản ước tính tại thời điểm vợ ông qua đời (mong bà được yên nghỉ an lành trong Chúa) rằng không có bất kỳ một khoản nợ nần nào chưa được chi trả trong sổ sách của bà.” Một thời gian sau đó (1509), ông kết hôn với một người phụ nữ khác tên là Dona Beatriz de Ahumada, là thân mẫu của thánh Tê-rê-xa. Họ xây dựng gia đình tại căn nhà hiện tại, “Nhà tiền tệ” mà ông đã có với người vợ đầu. Lúc đầu, đây là một ngôi nhà lớn cũ kỹ và bỏ hoang không còn được dùng như là một xưởng đúc tiền nữa.
4. Sau này, đây là nơi mà Don Alonso và gia đình mới của mình trở nên khá giả và tiện nghi với việc mua thêm và kết hợp nhiều căn nhà và vườn tược lại với nhau được tưới nước bằng bánh xe nước, điều này được thánh nhân học biết và sử dụng trong thời gian tuổi trẻ của ngài. May mắn thay, với sự phát minh của việc in ấn như ta đã biết vào năm 1507, chúng ta đã biết nhiều hơn về gia đình này và nhịp sống hối hả nhộn nhịp của nó. Trên tất cả, Don Alonso đã có cho mình một đội ngũ những người hầu bao gồm nam, nữ thiếu niên và kể cả các bé gái hầu cận trong nhà. Họ được coi không phải là những người làm công ăn lương cho gia đình nhưng là những người ở quanh năm, vì thế họ sống cùng gia đình thánh nhân. Để bảo vệ tài sản của mình, cha của thánh nhân đã sử dụng một bộ các hòm lớn nhỏ khác nhau để đựng những vật phẩm kinh doanh: vàng bạc được cất giữ trong hòm đựng đá quý “hai sợi xích vàng, có bốn cuộn, sáu chiếc nhẫn vàng nhỏ, sáu chiếc vòng tay vàng, một bình vàng vỡ lớn, hai sợi dây chuyền vàng trị giá 400; các dây chuyền khác, một cây thánh giá trạm khắc tinh xảo giá 80. Vải lụa các loại: Vải Pháp, Hà Lan, vải vùng Rouen, Pháp, vải thủ đô Luân Đôn của Anh, Mi Lan, Toledo, Valencia, Segovia, vải dệt vàng Đa mát, và bộ yên ngựa với những cái chuông nhỏ với các chỉ và dây thừng nhỏ bằng vàng đi kèm với các quả cầu đỏ của miền Ả rập.” Bên cạnh đó cũng có nhiều loại thực phẩm khác nhau: “16 loại pho mát khác nhau tại Avila, 16 loại pho mát khác nhau từ vùng Parral, 6 loại pho mát được mang về từ miền Guadanil; mứt, mật ong và các thứ khác nữa. Một chút xạ hương và kẹo gôm ngọt và một bình dầu sồi lớn, và trong một bình khác một chút, và một số chai thủy tinh nhỏ, rỗng để lấy dầu.” Trong bản kê khai này, có một số vật phẩm được thế chấp, ví dụ như tiền nợ nữ hoàng: “Tôi nợ nữ hoàng 10,154 maravedis,” và nhiều thứ khác. Những vật phẩm này được thống kê theo quy mô lớn. Tổng cộng, có tất cả 330 điều khoản chứa đựng trong các hòm buôn bán này, được đánh số, niêm yết giá cẩn thận và được sắp xếp cùng quần áo và các đồ sử dụng cá nhân của Don Alonso (Ví dụ, “vũ khí của tôi, thanh kiếm màu đen của tôi, thắt lưng và dao găm màu đen.”), tất cả mọi thứ đều lộn xộn, gợi lên sự vắng bóng của người vợ đầu đã khuất của ông.
5. Chính trong giới thương nhân, gia đình nhỏ này đã có những bước tiến và mở rộng cho các khách hàng tại thành phố và tiếp tục mở rộng tới những thập kỷ sau này khi mà thánh nhân đã là một bé gái. Có thể chính môi trường kinh doanh của gia đình này đã ảnh hưởng tới ngài, để rồi sau này ngài tự đặt tên cho mình là “người mặc cả” và là “người đàm phán, thương lượng”, rất khôn ngoan trong việc chi tiêu tiền bạc và các vấn đề kinh doanh.
6. Trên cả cuộc kiểm kê tài sản năm 1507, Don Alonso đã có cuộc hôn nhân quan trọng thứ hai của cuộc đời mình với Dona Beatriz, tại Avila. Bà chủ mới của gia đình này mang theo một của hồi môn giàu có và tốt đẹp khác: Những ngôi nhà và chuồng bồ câu tại Gotarrendura, cùng với quyền sở hữu và đất đai, cộng thêm vào đó là “hai mảnh đất và ba cây nho” trong một cánh đồng rộng lớn của khu vực xung quanh và một đàn cừu lấy long ước tính tới 2000 con (số liệu này được cung cấp từ người dân địa phương). Điều này có nghĩa là Don Alonso chí ít nuôi sống một lượng lớn nông dân, người chăn cừu và kể cả người dân địa phương làm công nữa. Các người phụ nữ gần như không phải làm gì, được trang điểm với các vòng đai bao phủ bởi vải dệt chất lượng, quần áo mới trị giá tới hàng ngàn maravedis, cộng thêm một con ngựa và một con lừa nhỏ để phục vụ việc đi lại cho Dona Beatriz và có lẽ là cả thánh Tê-rê-xa tới Gatarrendura. Khả năng lớn là lúc còn nhỏ, thánh Tê-rê-xa đã từng tiếp xúc với việc những chú chim bồ câu, những đoàn cừu và việc đồng áng của những người tá điền có sức thu hút, chí ít không gian nơi đây rộng rãi và cởi mở hơn so với việc đóng mình trong những bức tường lớn tại Avila. Gotarrendura là cũng là nơi diễn ra đám cưới của Don Alonso và Dona Beatriz. Đây cũng là nơi Dona Beatriz trút hơi thở cuối cùng, khi mà thánh Tê-rê-xa còn rất nhỏ, chỉ mới 14 tuổi. Một điều quan trọng là thánh Tê-rê-xa đã lớn lên giữa hai môi trường thành thị và nông thôn. Chúng ta sẽ thấy trong sự thành hình của gia đình thánh nhân và cấu trúc của nó về sau.
Trích từ sách: Thánh nữ Tê-rê-xa Avila, 100 Chủ Đề Về Cuộc Đời Và Sự Nghiệp.
Dịch giả: Tu sĩ Phao-lô Trần Đức Anh, OCD.
